#1 Jila Alley, Basiri St. Gholhak
Shariati Ave. IRAN TEHRAN
TEL: (0098-21) 22 60 54 65
درباره خوشنویسی ( ENGLISH )
نویسنده آیدین آغداشلو
خوشنویسی ما از دیرباز در کنار کار ثبت و تجلیل کلام الهی و انتشار گنجینه حکمت و ادب و معرفت و علوم انسانی، به ابداع قالب ها و صورت های تازه، متنوع و پیراستن و تغییر دادن شکل های تثبیت یافته و رایج در خطاطی اسلامی پرداخته است. هنری که در چهل سال اخیر به «نقاشی خط» معروف شده است ریشه و تعهد در این افق و نگرش دارد و در کنار نظریه های گوناگون و نفی تاییدهای متفاوت، همیشه در جستجوی ترکیبات، تنظیمات و مناسبات تازه ای بوده است که بتواند در عین حفظ نشانه های الفبائی مرسوم، به مفهوم و قالبی تازه و معاصر دست پیدا کند.
در امتداد همین تلاش بوده است که در طی قرون متمادی، ابداع قلم های تازه صورت گرفته است و این ابداعی، تنها به خاطر تسهیل قرائت متون و نوشتارها صورت نگرفته است، چرا که اگر منحصرا چنین هدفی در میان بود. همان قلم های نسخ و ثلث و محقق و مشتقات آنها خوشنویسی را کفایت میکرد. نخستین نمونه های درخشان این جستجو را در خطوط کوفی، تزئینی و معلقی پس از قرون چهارم و پنجم هجری قمری میتوان سراغ کرد که گاه در کوفی تزئینی مثلا چنان به تناسبات و خلاقیت های تزئینی پرداخته می شود که متن مستور مانده در انبوه نقشمایه ها، اهمیتی ثانوی می یابد و حتی گاه به سختی قرائت می شود.
از قرن سیزدهم هجری قمری، ایجاد یک متن قابل قرائت که مهم ترین هدف خوشنویسی کهن بوده است. در جاهایی مثل سیاه مشق نویسی، اهمیت چندانی نمی یابد و در بسیاری از قطعات سعی عمده در راستای ترکیب بندی و شیوائی و زیبایی صفحه به کار می رود و با برهم خوردن کفهء تعادل میان «متن» و «ساختار خوشنویسان»، «ساختار» عمده می شود و در پی آن، آثاری انتزاعی به وجود می آیند که در آنها تنها از «مدول ها» و شکل الفبای سنتی مورد توافق و ستایش استفاده می شود. نقاشی-خط معاصر که از پشتوانه غنی آثار خوشنویسان معتبری چون ملک محمد قزوینی و نقاشانی چون اسماعیل جلایر و سیاه مشق نویسانی چون ملک محمد قزوینی و میرزا رضا کلهر برخوردار بوده است، با چنین هدف و نیتی آغاز می شود و پاسخی و مفری است بر سنت ما قبل خود که چونان هر دوران هنری درخشان دیگری به مرحله اشباع و توقف خود رسیده بوده است، تا بتواند زمینه های تازه تری را تجربه و عرضه کند.